Το μιούζικαλ στον ελληνικό κινηματογράφο

Γράφει ο Ηλίας Τάσκου / δημοσιογράφος / iliasamfipoli@gmail

Χόλλυγουντ!…Πρωτεύουσα του κινηματογράφου, των ειδώλων, των μύθων, του σταρ σύστεμ. Μόνο εκεί θα μπορούσε να γεννηθεί το μιούζικαλ. Κι εκεί γεννήθηκε, ανδρώθηκε, απέκτησε ισχύ…Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1920. Είναι η εποχή που ο ηχητικός κινηματογράφος κάνει τα πρώτα του βήματα δημιουργώντας παγκόσμιο σάλο. Ο κόσμος αγκαλιάζει τον «ομιλούντα» και οι κινηματογραφικές εταιρείες εξοπλίζονται κατάλληλα προσπαθώντας να προσαρμοστούν  στις  νέες τεχνικές απαιτήσεις. Το 1927 η εταιρεία Warner Bros παρουσιάζει το πρώτο μιούζικαλ στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Είναι ο «Τραγουδιστής της Τζαζ».

Το μιούζικαλ στον ελληνικό κινηματογράφο δεν έχει παράδοση. Η πρώτη απόπειρα θα γίνει το 1954 με την ασπρόμαυρη ταινία της Φίνος Φιλμ «Χαρούμενο Ξεκίνημα». Μια μουσική κωμωδία, προπομπός των μουσικών ταινιών που θα  επικράτησαν στον ελληνικό κινηματογράφο την δεκαετία του ’60. Στα συν της ταινίας ο δημοφιλής κονφερασιέ Γιώργος Οικονομίδης και το μεγάλο αστέρι του ελαφρού τραγουδιού Νίκος Γούναρης.

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1962 ο Γιάννης Δαλιανίδης θα γυρίσει το «Μερικοί Το Προτιμούν Κρύο», μια κωμωδία με έντονα τα μουσικά στοιχεία και έναν τίτλο παράφραση της γνωστής Αμερικάνικης κωμωδίας του Billy Wilder «Μερικοί το Προτιμούν Καυτό». Την ίδια χρονική περίοδο θα γυρίσει και την «Ψεύτρα». Μια  μουσική κωμωδία με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η ταινία γεμάτη από τραγούδια και χορευτικά κάνει ρεκόρ εισιτηρίων, παρά το γεγονός ότι γυρίστηκε ασπρόμαυρη, ενώ ήταν προγραμματισμένη να γυριστεί έγχρωμη.

Στα χρόνια που ακολουθούν από τα χέρια του Γιάννη Δαλιανίδη θα «βγουν» τα καλύτερα μιούζικαλ. Ταινίες διασκεδαστικές, λατρεμένες, όπου η μουσική, το τραγούδι και ο χορός δεν είναι αξεσουάρ του φιλμ, αλλά εξελίσσουν ισότιμα με την πρόζα, την υπόθεση. Σκάλες, φτερά, πούπουλα, τουαλέτες, απίστευτες χορογραφίες και μεγάλα τραγουδιστικά σουξέ συνθέτουν τις ταινίες αυτού του είδους. Και ήταν ίσως οι μοναδικές ταινίες που μπορούσαν να απειλήσουν την εισπρακτική δυναστεία της Αλίκης Βουγιουκλάκη.

Για τα μιούζικαλ του Δαλιανίδη έχουν γραφτεί κατά καιρούς τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα. Ας κάνουμε λοιπόν ένα ταξίδι στο χρόνο για να θυμηθούμε άγνωστα περιστατικά από τα γυρίσματα των μιούζικαλ:

Στο «Μερικοί Το Προτιμούν Κρύο»(1962) ο ρόλος της Μάρθας Καραγιάννη ήταν αρχικά να δοθεί στην Άννα Φόνσου. Ο πρωταγωνιστής Ντίνος Ηλιόπουλος θέλει για παρτενέρ του την τότε σύντροφο του Άννα Φόνσου. Τελικά ο ρόλος δόθηκε στην Μάρθα έπειτα από την άρνηση της Άννας που βρήκε το ρόλο αρκετά περιορισμένο και την αποχώρηση από τα γυρίσματα της Πόπης Λάζου.

Στο «Κάτι Να Καίει»(1964), κάνει την πρώτη κινηματογραφική της εμφάνιση η Έλενα Ναθαναήλ, σε ηλικία 16 ετών. Στις μουσικές σκηνές της ταινίας συνδυάστηκε το λαϊκό τραγούδι με ήχους δυτικοευρωπαϊκούς, ενώ  υπάρχουν εμφανείς επιρροές από το αμερικάνικο μιούζικαλ «West Side Story»  και το φινάλε κάνει έκδηλη την επίδραση της επιθεώρησης. Στο αμέσως επόμενο μιούζικαλ του Δαλιανίδη, τα «Κορίτσια Για Φίλημα»(1965), το κοστούμι οριεντάλ της Μάρθας Καραγιάννη το παραχώρησε η χορεύτρια ανατολίτικων χορών Ρέα Μανέλη, ενώ το κοστούμι της αποθέωσης της Ζωής Λάσκαρη ήταν δανεικό από την Χρυσούλα Ζώκα, η οποία το φορούσε και στην ταινία «Η Κυρία του Κυρίου». Το «Ραντεβού στον αέρα» κάνει πρεμιέρα τον Γενάρη του 1966. Πλάνα της ταινίας γυρίζονται  στην αεροπορική βάση της Δεκελείας, στο Τατόι.

Μετά τη διεθνή επιτυχία της ταινίας «Διπλοπενιές»  από την εταιρεία  Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης, ο Φίνος επιβάλλει στον Δαλιανίδη να βάλει περισσότερα ελληνικά στοιχεία στα μιούζικαλ και να καταργήσει το σινεμασκόπ. Στόχος ήταν η ξένη αγορά και η απόφαση του Φίνου λειτούργησε. «Οι Θαλασσιές Οι Χάντρες» χαλάνε κόσμο. Η ταινία προβάλλεται στις Κάννες και προκαλεί αίσθηση ενώ η Ζωή Λάσκαρη γίνεται διεθνής σταρ με τους  παπαράτσι  να την κυνηγούν στις Κάννες για να απαθανατίσουν κάθε της κίνηση.

Η ταινία «Μια Κυρία Στα Μπουζούκια»(1968), εκτόξευσε στα ύψη το άστρο της Μαίρης Χρονοπούλου, η οποία ερμηνεύει καταπληκτικά τα τραγούδια «Του Αγοριού Απέναντι» και «Είμαι Γυναίκα του Γλεντιού» που έγιναν διαχρονικές επιτυχίες. Το μιούζικαλ «Γοργόνες και Μάγκες»(1968) είναι γυρισμένο στην Ύδρα, αλλά όχι στην πόλη, στο πίσω μέρος του νησιού, για να μην είναι αναγνωρίσιμη. Η Μαρινέλλα τραγουδά το «Άνοιξε πέτρα», με ένα επιπλέον κουπλέ, τελείως διαφορετικό από την ηχογράφηση του δίσκου. Στην συγκεκριμένη σκηνή ήταν αρχικά να ακουστεί η σύνθεση του Μίμη Πλέσσα και του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Πες μου που πας». Ο Δαλιανίδης όμως αρνήθηκε να το εντάξει στο σάουντρακ της ταινίας και έτσι γράφτηκε το «Άνοιξε πέτρα» με τη Μαρινέλλα εκείνη τη χρονική στιγμή να βρίσκεται στα πρόθυρα μιας εγχείρησης για ένα πρόβλημα που είχε στις φωνητικές χορδές.

Το 1971 ο Γιάννης Δαλιανίδης μεταφέρει στη Μεγάλη οθόνη το θεατρικό του μιούζικαλ «Μαριχουάνα Στοπ», που παρουσιάστηκε στο θέατρο «Μπουρνέλλη» και με το οποίο η Ζωή Λάσκαρη πραγματοποίησε την πρώτη της θεατρική εμφάνιση στην Αθήνα. Η ταινία συνδυάζει πληθώρα αισθηματικών, κωμικών, μουσικών και χορευτικών σκηνών, ενώ εδώ δημιουργήθηκε και το φλογερό ειδύλλιο μεταξύ της Ζωίτσας  και του  Τόλη Βοσκόπουλου.

Στο θέατρο «Πάνθεον»(περίοδος 1970-71) το έργο που διαδέχεται την «Μαριχουάνα Στοπ» είναι το «Σεξ και πώς να το αποκτήσετε», ένα ακόμη μιούζικαλ του Δαλιανίδη. Το έργο θα μεταφερθεί στην οθόνη το 1972 με τον τίτλο «Ο μάγκας με το τρίκυκλο» με πρωταγωνιστές τους Σταύρο  Παράβα, Τόνια Καζιάνη, Μάρθα Καραγιάννη και Διονύση Παπαγιαννόπουλο. Τα τραγούδια του φιλμ με τον  Φίλιππο  Νικολάου δεν καταγράφηκαν ποτέ στην δισκογραφία.

Ξεχωριστή αναφορά θα έπρεπε να γίνει στο μοναδικό δραματικό μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη «Γυμνοί στο δρόμο». Η ταινία αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η Γειτονιά των Αγγέλων», το οποίο είχε ανέβει αρχικά στο θέατρο, το 1963, από την Τζένη Καρέζη και τον Νίκο Κούρκουλο. Στο φιλμ πρωταγωνιστεί η Ζωή Λάσκαρη, τη σκηνογραφία επιμελήθηκε ο Μάρκος Ζέρβας, τις χορογραφίες ο Βαγγέλης Σειλινός, ενώ η Μαρινέλλα και ο Νίκος Κούρκουλος ερμηνεύουν τέσσερα τραγούδια («Αστέρι στο παράθυρο», «Δυο αδέλφια», «Μην πιεις νερό», «Τα ρολόγια») σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου.

Τα τελευταία μιούζικαλ που γύρισε ο Γιάννης Δαλιανίδης ήταν οι «Εραστές του ονείρου»(1974) και «Όταν οι ρόδες χορεύουν»(1984). Από τις υπόλοιπες ταινίες του ξεχωρίζουν ως μουσικές: «Ο ξυπόλυτος πρίγκηψ»(1966), «Η Παριζιάνα»(1969) και «Το κοροϊδάκι της πριγκιπέσσας»(1971).